@@@وطنم جزین@@@

مردانی که از فشار روحی و روانی ناتوانی پرداخت مهریه کمر خم کرده اند دم نمی زنند و زنانی که به طمع دریافت مهریه تن به ازدواج داده و حالا در راهروهای دادگاه با شوهری ندانم کار مواجهند .
دختری که به خاطر فشار خانوادگی ناشی از تجملات در خانه می ماند تا شوهری برایش پیدا شود که مهریه ای کلان قباله اش کند و پسری که به خاطر نداشته ها ناگزیر به فراموشی دختر مورد علاقه اش است .
زنی که برای گرفتن سرپرستی تنها فرزندش از شوهر معتاد مهریه اش را می بخشد و مردی که همه دارایی اش را به نام والدینش می کند تا از زیر بار مهریه به همسرش رها شود . و در نهایت پدر و مادرهایی که در این میان میزبان فرزندانی می شوند که تازه به خانه بخت فرستاده بودند .

مهریه های نجومی یا همان مهریه های کلان که با شمش طلا و سکه و هواپیما گاهی هم اعضای بدن و زمانی هم مواردی غیر عرف مثل بال مگس و غیره نه تنها پسران بلکه دختران و خانواده های هر دو را گرفتار می کند .
اما هر زمان از مهریه های بالا حرف می زنیم ذهنمان به آن سوی میله های زندان می رود و جوانی که به همین علت در بند است و دخترانی که مسبب آن بوده اند. خانواده ها چطور؟ واقعا چه کسی مقصر است و مسئول این همه ندانم کاری و تصمیم های آنی و دیون کلان کیست؟
اگر خطاست چرا آمارها روز به روز صعودی تر شده و هشدارها به افزایش این دیون جدی تر؟ چرا دختران آینده شان را در گرفتن مهریه می دانند و پسرها دید مثبتی به این سنت ندارند؟ چرا مهریه بالا ارزش است و کم بودنش بی ارزشی؟
به راستی چه اتفاقی باعث شده این همه وقت و هزینه و فرصت از محاکم قضایی تلف شود تا پرونده های مهریه را بررسی کنند؟ چرا تا دیروز مهریه سنتی حسنه بود و امروز اژدهایی خون آشام بر آن چنبره زده است؟
پشت میله های غفلت
شاید صحبت با افرادی که درگیر و دار پرداخت و دریافت مهریه فرصت های زندگی را از دست می دهند به این سوالات پاسخ دهد؛ چند مثال واقعی از زندگی هایی که یک پای دعوا و مشاجراتش مهریه است:
- رضایی. 32 ساله ام. اهل شیراز اما ساکن تهران .
- اغلب دوست ندارند خودشان را معرفی کنند اما شما ...
- بگذارید جوانان مثل من بفهمند همین طوری نباید تصمیم بگیرند و به حرف خانواده و تجربیات شان احترام بگذارند. اگر همان موقع که 1355 سکه مهریه همسرم کردم حواسم را جمع می کردم امروز مجبور نبودم پشت میله های زندان حسرت لحظه های عمرم را بخورم و برای عشق و اعتماد تاوان بدهم .

- شغل تان چه بود که تصور می کردید می توانید چنین مهریه ای را بپردازید؟
- اصلا فکر نمی کردم همسرم با من این کار را بکند. حاضر نیست با خانواده ام زیر یک سقف زندگی کند، دعوایمان شد و در نهایت مهریه اش را اجرا گذاشت .
حالا قصد دارید چه کار کنید؟
- منتظرم ببینم چه سرنوشتی منتظرم است !
سرنوشتی که خودمان برای خودمان رقم می زنیم و منتظریم همه کارهایمان را به گردن زمانه و سرنوشت بیندازیم .
از معرفی خودش هراس دارد. می گوید از وقتی اینجا هستم مادرم فقط گریه می کند و پدرم حال و وضع خوبی ندارد. تابه حال حرف زندان و بازداشت هم در خانواده مان نبود چه برسد به اینکه میله های زندان را لمس کنم .
این جوان 29 ساله در ادامه گفت و گویش اضافه می کند: یک سال با هم آشنا بودیم و به هر ترتیبی بود خانواده ام را راضی کردم با دختر موردعلاقه ام ازدواج کنم. اما وقتی عقد کردیم فورا مهریه 700 سکه ای اش را اجرا گذاشت .
- توان پرداخت داری؟
- ندارم. اما فعلا باید تا اثبات این موضوع بازداشت باشم .
- هنوز هم باورم نمی شود. این حرف ها فقط در فیلم ها نیست. عاشقش بودم و حرف بزرگ ترها به مغزم فرو نمی رفت. فکر می کردم همه چیز ظاهر افراد است در واقع گول خوردم .
مهریه وحشتناک نیست
مهریه موضوع پیچیده و وحشتناکی نیست. یک سنت حسنه و هدیه ای که مرد به زن می دهد. اما گاهی این هدیه خیلی بزرگ تر از توان مالی مرد است .
برخی تصور می کنند برای پز دادن یا اثبات ادعای عشق یا درک ارزش زن باید هدیه ای به میزان تعداد سال های عمر عروس خانم یا به وسعت مساحت کره خاکی و یا تعداد پرهای پرندگان و غیره مهر کنند اما این اظهارات خلاف این را ثابت می کند .

نه زیادش ضامن خوشبختی است و نه کمش نافی عشق .
اما آیا مهریه تضمینی برای زندگی پس از طلاق هست آن هم برای زنان جوانی که ناخواسته در زندگی مشترک به شکست می رسند؟
- منیژه. س. 28 سال سن دارم و دو فرزند با همسری معتاد به شیشه .
- فکر می کردی روزی با مردی ازدواج کنی که معتاد باشد؟
- خانواده اش می دانستند و به من نگفتند. شنیده ام برای همین مهریه ام را پایین گرفتند که اگر توانستم با پسرشان زندگی کنم که هیچ در غیراین صورت مجبور نباشند برای طلاقم مهریه سنگینی بپردازند. همه جور سختی را در زندگی اش کشیدم و با نداری هایش سرکردم .
- قصد داری مهریه ات را بگیری؟
- برای گرفتن بچه ها مجبورم ببخشم چون گفته درصورتی بچه ها را می دهد که 10 سکه را به او ببخشم. اگر بچه ها را نبرم بدون آنها می میرم و اگر به پدرشان بدهم معلوم نیست چه سرنوشتی در انتظارشان است .

این سرنوشت شوم فقط نصیب زنانی نمی شود که تن به ازدواج با مردان کم درآمد داده اند. هستند زنانی که شوهران ثروتمندی دارند اما مجبور شده اند مهریه های کلان شان را ببخشند .
درست مانند مرضیه. ک که می گوید: وقتی از شوهرم جدا شدم در بهترین نقطه تهران آپارتمان داشت که از ابتدا قول بخشیدنش را به من داده بود. اما وقتی زنی سر راهش سبز شد همه چیز را فراموش کرد. البته من هم مقصر بودم و تلاش نمی کردم جلوی دخالت های مادرم که مانع آرامش مان شده بود را بگیرم. به هر حال جدا شدیم و وقتی دادگاه حکم به پرداخت مهریه ام داد فهمیدم همه دارایی اش را به طور موقت به نام دوستش کرده که مجبور نباشد ریالی به من بپردازد
در پاسخ به این سوالم که چرا شکایت نکردی؟ می گوید: دستم جایی بند نبود و قانونا هیچ چیزی نداشت که به من بدهد. من ماندم و دختر
یک ساله ام.
نه کم و نه زیاد
«مهریه های بالا ضامن خوشبختی نیست»
مجید کاشانی عضو هیات علمی دانشگاه و جامعه شناس این طور می گوید و برای نظریاتش دلیل خوبی دارد .
وی در گفت و گو با گزارشگر کیهان معتقد است که مهریه بالا هم به سختی و مشکلات دختری که مهریه اش را می خواهد و هم برای پسری که مسئول پرداخت آن است منجر می شود.
این استاد دانشگاه می گوید: از این پدیده که مهریه های زیاد به سود دختران است سوء برداشت شده چون بسیارند مردانی که پرداخت مهریه بالا را تقبل کرده اما با درگیری و کش مکش و رفتارهای آزاردهنده دیگر، از پرداخت مهریه سرباز می زنند در صورتی که بسیاری از دختران و زنان که مهریه بالا داشته اند از گرفتن مهریه انصراف داده اند چون می دانند مرد قادر به پرداخت نیست و بهتر است برای نجات از شرایط موجود کوتاه بیایند.
وی دیگر اشتباه رایج از حسن مهریه زیاد را این طور شرح می دهد: این موضوع که اگر مهریه کم باشد مرد قادر به طلاق همسر اول و ازدواج مجدد می شود هم صحیح نیست چون ملاک ازدواج مهریه نبوده که به خاطر آن زندگی مشترک را با شکست تمام کند. همان طور که مهریه زیاد برای مردان خطرآفرین است به همان میزان برای زنان و دخترانی که مهریه های زیادی دارند آسیب رسان است.

این استاد دانشگاه امتیاز مثبت مهریه های پایین را دارای حسن برای مردان و هم برای زنان می داند چرا که هر زمان اراده کردند قادر به پرداخت از جانب مرد و دریافت از سوی زن خواهد بود. شواهد ما از آراء دادگاه ها نشان می دهد افرادی که مهریه زیاد را انتخاب می کنند بیشترین ضرر را کرده اند اما مهریه های متوسط بیشترین نفع را داشته است.
دکتر امان الله قرائی مقدم آسیب شناس اجتماعی هم نظریات خوبی دارد.
از دید او می توان تعیین میزان مهریه زیاد را عامل بالارفتن سن ازدواج دانست.
وی می گوید: قانون باید تمهیداتی در این مورد بیندیشد. پیشنهاد می کنم زن هم سهم مساوی از اموال مرد پس از ازدواج داشته باشد در این صورت زن نگران استقلال مالی و آینده اش نیست و به مهریه های نجومی فکر نخواهد کرد.

در این صورت هر دو با تلاش زیاد برای استحکام پایه های خانواده و زندگی مشترک تلاش می کنند و هرگز به مهریه های بالا روی نمی آورند. چون زن هم می خواهد به نوعی در زندگی اش استقلال مالی از مرد داشته باشد مهریه های نجومی رواج یافته که با این روش می توان به خواسته زنان هم اهمیت داد.

این آسیب شناس اجتماعی در ادامه اظهار می دارد: باید به این سوال پاسخ داده شود که هدف از ازدواج چیست؟ غرب زدگی عامل این اختلافات و مشکلات است. در صورتی که اگر ازدواج ها براساس شناخت و ادراک متقابل و اعتقادات قوی بنیان گذاری شود و دختران به این فکر کنند که آینده من با شوهرم تامین خواهد شد هیچ وقت به طلاق فکر نمی کنند که بهای آن معامله و سوداگری بر سر مهریه اتفاق بیافتد.

وی تاکید می کند که در گفت و گو با مسئولان ذی ربط اعلام شده که 72 درصد طلاق ها از جانب زنان تقاضا می شود که در این صورت نمی توان انتظار داشت جامعه بر پایه خانواده های مستحکم باشد در صورتی که با رفع شبهات آینده اقتصادی زن و شراکت از زندگی زناشویی با تقسیم اموال می توان این مشکل را حل و فصل کرد.
و شاید این بهترین راهکاری باشد که به دور از شعار زدگی بتوان به آن جنبه عملیاتی بخشید.